Teknoparklar ve 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu

2001 yılında yayınlanan 4691 sayılı Kanun ile kurulan Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde (Teknopark); teknolojik bilginin üretilmesi, üretilen bilginin ticarileştirilmesi, üründe ve üretim yöntemlerinde ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesi, verimliliği artıracak ve üretim maliyetlerini düşürecek yeniliklerin geliştirilmesi, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunun sağlanması, araştırmacılara iş imkânlarının sağlanması ve ileri teknoloji yatırımları yapacak yabancı sermayenin ülkeye girişinin hızlandırılması ile sanayinin rekabet gücünün artırılması amaçlanmaktadır

Türkiye’de 81 adet faaliyete geçen, 13 adet yapılaşma aşamasında olan Teknopark bölgesi vardır ve 8.237 adet firma bulunmaktadır. Bunların bir kısmı yerli, yabancı ya da akademisyen ortaklı firmalardır. Firmaların en çok kullandığı faaliyet kodu ise “Bilgisayar Programlama Faaliyetleri (sistem, veri tabanı, network, web sayfası vb. yazılımları ile müşteriye özel yazılımların kodlanması vb)” dir. Bu faaliyet kodu, teknopark bölgelerinde faaliyet gösteren tüm firmaların %48,08’inde kullanılmaktadır.

Teknoparkların kuruluşlarından itibaren (2001) pek çok kanun ve mevzuat çıkartılarak üzerlerinde de değişiklik yapılmakla birlikte; esasında Teknoparklar için uygulanan vergi ve muafiyetler 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nda detaylı şekilde belirtilmiştir.

4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ve Faydaları Nelerdir?

Kanun; Teknoparkların kuruluşunu, işleyişini, yönetim ve denetimini, bunlarla ilgili kişi kuruluşların görev, yetki ve sorumluluklarını kapsar.

Kanunun amacı; üniversiteler, araştırma kurum ve kuruluşları ile üretim sektörlerinin işbirliği sağlanarak, ülke sanayiinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması maksadıyla teknolojik bilgi üretmek, üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirmek, ürün kalitesini veya standardını yükseltmek, verimliliği artırmak, üretim maliyetlerini düşürmek, teknolojik bilgiyi ticarileştirmek, teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemek, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunu sağlamak, teknoloji yoğun alanlarda yatırım olanakları yaratmak, araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratmak, teknoloji transferine yardımcı olmak ve hem yüksek hem ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik alt yapıyı oluşturmaktır.

Teknopark Yönetici şirket, bu Kanunun uygulanması ile ilgili olarak düzenlenen kâğıtlar yönünden damga vergisinden, yapılan işlemler bakımından harçlardan ve Bölge alanı içerisinde sahip olduğu taşınmazlar dolayısıyla emlak vergisinden muaftır. Atık su arıtma tesisi işleten Bölgelerden, belediyelerce atık su bedeli alınmaz.

4691 Sayılı Kanun’dan Nasıl Yararlanabilirim?

Kanun Kapsamındaki teşviklerden yararlanmak için Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer almak gerekmektedir. Bunun için ilgili Teknopark Yönetici Şirketi tarafından bölgeye kabul edilmeniz gerekmektedir. Bölgeye kabul edilmek için; faaliyetlerinizin Ar-Ge, Yazılım ve Tasarım çerçevesinde olmalıdır. Bu kapsamda projelerinizin olması ve projeleri gerçekleştirmek için Ar-Ge, Yazılım ve Tasarım Personeli istihdam etmeniz gerekmektedir.

4691 Sayılı Kanun’a Göre Destek ve Muafiyetler

Bölgelerde alt yapı, idare binası, ARGE binası, atölye ve kuluçka merkezi inşası ile atölyelerde kullanılacak makine, ekipman ve yazılımlar ile AR-GE ve yenilik faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerini desteklemeye yönelik yönetici şirketçe yürütülen veya yürütülecek kuluçka programları, teknoloji transfer ofisi hizmetleri ve teknoloji iş birliği programları ile ilgili giderler, yardım amacıyla Bakanlık bütçesine konulan ödenekle sınırlı olmak üzere karşılanabilir.

4691 Sayılı Kanun’a Göre Uygulanan Teknopark Vergi ve SGK Teşvikleri Nelerdir?
•Kurumlar Vergisi İstisnası
•Ücretlere Uygulanan Gelir Vergisi Stopaj Teşviki
•SGK İşveren Prim Desteği
•Damga Vergisi İstisnası
•Gümrük Vergisi İstisnası
•Makine ve Teçhizat Alımında KDV İstisnası
•Yazılım Satışında KDV İstisnası
•Temel Bilimler Desteği
•Doktora ve Stajyer Desteği

Teknoparklarda Gelir ve Kurumlar Vergisi İstisnası

4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu Geçici 2. Maddesine göre; Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri Teknopark kazanç istisnasından yararlanırlar. İstisna uygulamasından, tam veya dar mükellef ayrımı gözetmeksizin tüm mükellefler faydalanır.
Teknoparklarda faaliyet gösteren işletmelerin bu istisnadan yararlanabilmesi için, istisnaya konu kazançların aşağıdaki 3 şarta uyması gerekmektedir.
1- Sadece bu bölgedeki kazançlar (Bölge içi ve dışı faaliyetlerden elde edilen kazanç ayırımının yapılması gerekmektedir)
2- Ar-Ge, Yazılım ve Tasarım faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar,
3- 31.12.2028 tarihine kadar olan kazançlar,
Teknopark istisnası, bu bölgelerde ortaya çıkarılan ürünlerin satışından dolayı oluşan kazancı teşvik etmekte ve vergi dışı bırakmaktadır.

*Kurumlar Vergisi Kanunu Tebliği’ne göre teknoparklarda yer alan girişimcilerin Yazılım ve Ar-Ge faaliyetleri sonucu meydana getirdikleri ürünleri seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde, bu ürünlerin satılmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayri maddi haklara isabet eden kısmı istisnaya konu edilecektir. Üretim ve pazarlama dolayısıyla elde edilen kazançlar ise vergiye tabi tutulacaktır.

*Lisans ve patent gibi gayri maddi haklara bağlanmamış olmakla birlikte uyarlama, yerleştirme, geliştirme, revizyon, ek yazılım ve benzeri faaliyetlerden elde edilen kazançlar da istisna kapsamında değerlendirilecektir. Seri üretim kapsamında elde edilecek kazancın lisans ve patent gibi gayri maddi haklara isabet eden kısmının belirlenmesinde transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırma yapılacaktır. Yine bu kapsamda seri üretim personellerinin ücretleri, gelir vergisi istisnasına tabi değildir.

Teknoparklarda elde edilen kazançların yalnızca Ar-Ge, yazılım ve tasarım ile ilgili olanları vergiden istisna tutulur. Bunun dışında kalan kazançlar, teknoparkta elde edilse dahi vergiye tabi olacaktır. Örneklendirecek olursak,

•Ar-Ge ve tasarım faaliyetleri dışındaki ticari işlemlerden elde edilen gelirler,
•Ar-Ge, yazılım ve tasarım kapsamında olmakla birlikte Bölge dışında yürütülen faaliyetler dolayısıyla elde edilen gelirler,
•Nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan mevduat faizi, repo ve benzeri gelirler,
•Yabancı para cinsinden aktifler dolayısıyla oluşan kur farkları,
•İktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan gelirler.

KAYNAKLAR
213 Sayılı Vergi Usul Kanunu
64597866-105[230 ]-E.22294 Sayılı 22.10.2018 Tarihli GİB Özelgesi
95133703-105-116474 Sayılı 11.12.2017 Tarihli GİB Özelgesi
70280967-105[608 051 8650]-E.92480 Sayılı 03.09.2019 Tarihli GİB Özelgesi
64597866-105[230-2014]-44 Sayılı 11.04.2014 Tarihli GİB Özelgesi

İstisna ve istisna olmayan gelirlerin ayrımı yapıldıktan sonra; kurumlar vergisi beyannamesi hazırlanırken 4691 Sayılı Kanun’dan doğan istisnalar, Beyanname Düzenleme Programında “Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler” kısmında “310 – Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazançlar” olarak gösterilir.

Bu satırın doldurulması ile “Ekler” kulakçığında “Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Elde Edilen Kazançlar” alt kulakçığı açılarak ilgili projeye ait bilgilerin yazılması gerekmektedir.


KAYNAKLAR
4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu
Kurumlar Vergisi Kanunu
Beyanname Düzenleme Programı

İşbu yukarıda yer alan metnin (makale, görüş, sirküler, bülten, yorum vb. hangi ad ile tanımlandığının bir önemi olmaksızın) yasal olarak herhangi bir bağlayıcılığı bulunmayıp, bilgi verme amacıyla hazırlanmıştır. İşbu metnin tek yasal dayanak olarak kullanılması sonucu elde edilen bilgiler doğrultusunda alınan kararlar ve yapılan işlemler nedeniyle doğmuş / doğabilecek zararlardan yazar / yazarların hukuki bir sorumluluğu bulunmamaktadır.