Katma Değer Vergisinden İstisna Edilen İşlemlerde Sonradan Ortaya Çıkan Kur ve Vade Farkları
Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği’nin III/A-5 bölümünde “Matraha Dâhil Olan Unsurlar” belirtilmiş olup açıklamalar aşağıdaki gibidir.
3065 sayılı Kanunun 24’üncü maddesine göre; aşağıda yazılı unsurlar KDV matrahına dahildir:
a) Teslim alanın gösterdiği yere kadar satıcı tarafından yapılan taşıma, yükleme ve boşaltma giderleri.
b) Ambalaj giderleri, sigorta, komisyon ve benzeri gider karşılıkları ile vergi, resim, harç, pay, fon karşılığı gibi unsurlar.
c) Vade farkı, fiyat farkı, kur farkı, faiz, prim gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzer adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler.
Vade Farkları
3065 sayılı Kanunun (24/c) maddesine göre, teslim ve hizmet işlemlerine ait faturada ayrıca gösterilen vade farkları matraha dâhil edilir ve işlemin tabi olduğu KDV oranı üzerinden vergilendirilir.
Öte yandan, vadeli işlemlerde bedelin zamanında ödenmemesi nedeniyle ortaya çıkan yeni vade farkları da vadeli satışa konu teslim ve hizmete ilişkin matrahın bir unsuru olduğundan, bu vade farklarının ayrıca fatura edilmesi ve vadeli satışa konu teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemlerin tabi olduğu oran üzerinden KDV hesaplanarak, vade farkı faturasının düzenlendiği döneme ilişkin beyannamede beyan edilmesi gerekmektedir.
Kur Farkları
Bedelin döviz cinsinden veya dövize endekslenerek ifade edildiği işlemlerde, bedelin kısmen veya tamamen vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu tarihten sonra ödenmesi halinde, satıcı lehine ortaya çıkan kur farkları KDV matrahına dâhildir. Buna göre, matraha dahil olacak kur farklarının hesabında, mal ve hizmet bedeline isabet eden kur farkları dikkate alınır,
hesaplanan KDV’ye ilişkin ortaya çıkan kur farkları matraha dahil edilmez.
Örnek: (A) Ltd. Şti., (B) A.Ş.’ye mal tesliminde bulunmuş, bu teslime ilişkin 1.000 Dolar üzerinden 180 Dolar KDV hesaplamıştır. Teslim tarihinde döviz kuru 4 TL iken 6 ay sonra yapılan ödeme sırasında döviz kuru 4,40 TL olmuştur.
Buna göre, teslime konu malın bedeli 1.000 Dolar üzerinden ortaya çıkan kur farkı 400 TL [(4,40-4)x1.000] olup, bu fark üzerinden 72 TL KDV hesaplanacaktır.
(A) Ltd. Şti. tarafından, (B) A.Ş.’ye düzenlenecek kur farkı faturasında; matrah 400 TL, hesaplanan KDV ise 72 TL olacaktır.
Buna göre, teslim veya hizmetin yapıldığı tarih ile bedelin tahsil edildiği tarih arasında ortaya çıkan lehte kur farkı için satıcı tarafından fatura düzenlenmek ve faturada gösterilen kur farkına, teslim veya hizmetin yapıldığı tarihte bu işlemler için geçerli olan oran uygulanmak suretiyle KDV hesaplanır.
Bedelin tahsil edildiği tarihte alıcı lehine kur farkı oluşması halinde, kur farkı tutarı üzerinden alıcı tarafından satıcıya bir fatura düzenlenerek, teslim ve hizmetin yapıldığı tarihteki oran üzerinden KDV hesaplanması gerekmektedir.
Yılsonlarında ve geçici vergi dönemlerinde, Vergi Usul Kanunu uyarınca yapılan değerlemeler sonucu oluşan kur farkları üzerinden KDV hesaplanmaz.
Tebliğin “6. Matraha Dâhil Olmayan Unsurlar” başlıklı bölümünde ise;
3065 sayılı Kanunun 25’inci maddesine göre; aşağıda belirtilen unsurlar KDV’nin matrahına dâhil değildir.
-İskontolar
-Hesaplanan KDV
-Özel İletişim Vergisi
Aynı Tebliğin IV/D-5 “İstisna Kapsamındaki İşlemin Gerçekleştiği Dönemden Sonra Ortaya Çıkan Ödemeler” başlıklı bölümünde ise; “İstisna kapsamındaki işlemin gerçekleşmesinden sonra, satıcı lehine veya aleyhine bazı ödemeler (vade farkı, kur farkı, reklâmasyon vb.) ortaya çıkabilmektedir. İstisna kapsamındaki işlemlere ilişkin olarak ortaya çıkan bu gibi ödemelerin KDV’ye tabi olması söz konusu değildir.” ifadesi yer almaktadır.
Örnek idare görüşleri aşağıdaki gibidir.
1-“… vergiden istisna tutulan gübre teslimlerinize ilişkin olarak sonradan ortaya çıkan vade farklarında uygulanacak katma değer vergisi (KDV) oranı konusunda Başkanlığımız görüşü.
Buna göre, teslim ve hizmet ifalarına ilişkin olarak sonradan ortaya çıkan vade farklarının KDV matrahına dahil edilerek bu tutar üzerinden teslim ve hizmetin yapıldığı tarihte geçerli olan KDV oranına göre KDV hesaplanması gerekmektedir. Ancak, KDV Kanununun 13/ı maddesi kapsamında istisna olan gübre teslimlerinize ilişkin olarak sonradan ortaya çıkacak vade farkı faturalarında KDV hesaplanmayacaktır.” (B.07.1.GİB.4.16.16.02-130[I-16-56]-116 Sayılı 11/05/2016 Tarihli Özelge)
2-“… yatırım teşvik belgesi kapsamında dövize endeksli olarak satın alınan makina teçhizat teslimleri nedeniyle; teslimden önce verilen avansların ve teslimden sonra yapılan ödemelere ilişkin lehte veya aleyhte oluşan farklarının katma değer vergisine tabi olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşü.
Buna göre, KDV Kanununun 13/d maddesi gereğince yatırım teşvik belgesi kapsamında dövize endeksli olarak satın alınan makina teçhizat KDV’den istisna olduğundan, teslimden önce verilen ve karşılığında fatura ve benzeri belge düzenlenen avanslar ile teslimden sonra yapılan ödemelere ilişkin lehte veya aleyhte oluşan farkları için KDV hesaplanmayacaktır.” (B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.24-368 Sayılı 30/01/2012 Tarihli Özelge)
3-“… banka kredisi ile ... Anonim Şirketi'nin % 99,9 hissesini satın aldığınızı, söz konusu firmanın da bu parayla şirketinizin % 48,70 hissesini satın aldığını belirterek, kredi faizi ile lehte ve aleyhte oluşan kur farkları için vergi uygulamalarının nasıl olacağı hususunda Başkanlığımız görüşü.
Buna göre, ... Anonim Şirketi’nin % 99,9 hissesini firmanızın banka kredisi ile satın alması işlemi, KDV Kanununun 17/4-g maddesi kapsamında KDV’den istisna olduğundan, söz konusu işleme ilişkin lehte veya aleyhte oluşan farkları için KDV hesaplanmayacaktır.” (B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.24-2615 Sayılı 17/08/2012 Tarihli Özelge)
KAYNAKLAR
Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği
GİB Özelgeleri
İşbu yukarıda yer alan metnin (makale, görüş, sirküler, bülten, yorum vb. hangi ad ile tanımlandığının bir önemi olmaksızın) yasal olarak herhangi bir bağlayıcılığı bulunmayıp, bilgi verme amacıyla hazırlanmıştır. İşbu metnin tek yasal dayanak olarak kullanılması sonucu elde edilen bilgiler doğrultusunda alınan kararlar ve yapılan işlemler nedeniyle doğmuş / doğabilecek zararlardan yazar / yazarların hukuki bir sorumluluğu bulunmamaktadır.
